Manastir STUDENICA

Manastir Studenica, čuveni srpski srednjovekovni manastir, smešten u kotlini reke Ibar, predstavlja ne samo duhovno, već i arhitektonsko i istorijsko remek-delo. Osnovan krajem XII veka od strane velikog župana Stefana Nemanje, ovaj kompleks je postao simbol srpske srednjovekovne kulture i duhovnosti čiji se kulturni slojevi prepoznaju u nizu graditeljskih i slikarskih ostvarenja.

Arhitektonski, Manastir Studenica je primer rane raške arhitekture koja se odlikuje izuzetnom harmonijom i spojem romaničkih i vizantijskih uticaja. Glavna crkva, posvećena Bogorodici, izgrađena je u kombinaciji romaničkog i vizantijskog stila, sa monumentalnim zidovima i kupolom koja dominira horizontom.

Kombinacija belog mermera i tamnog kamena stvara izvanredan kontrast na fasadi, dok unutrašnjost krasi veličanstveni ikonostas i freske koje prikazuju biblijske scene, svetitelje i prizore iz svakodnevnog života srednjovekovne Srbije.

Manastir se sastoji od konaka, Radoslavljeve priprate pri Bogorodičinoj crkvi, i četiri crkve: Bogorodičine crkve, Kraljeve crkve (ili crkve Svetih Joakima i Ane), crkve Svetog Nikole, i crkve Svetog Jovana koja je očuvana samo u temeljima.

U Bogorodičinoj crkvi počivaju mošti velikog župana Stefana Nemanje, velike županice Ane (Anastasije) Nemanjić, prvog srpskog kralja Stefana Prvovenčanog, i kralja Stefana Radoslava. Manastir takođe poseduje i bogatu riznicu, kao i kolekciju fresaka iz XIII i XIV veka, od kojih je najpoznatija „Raspeće Hristovo“ iz 1209. godine.

Tokom vekova, Manastir Studenica je prolazio kroz različite faze obnove i restauracije, oslikavan je više puta i to u raznim umetničkim perioda, od vizantijskog u XIII veku, do zoografa u XIX veku, kada su pod uticajem romantizma i sveobuhvatnog obnavljanja, izvršene značajne intervencije na freskama. Ozbiljni konzervatorski napori su počeli krajem XX veka, kada je mnogo pažnje posvećeno očuvanju autentičnog izgleda fresaka i arhitekture, i od tad se neprekidno radi na zaštiti ovog najznačajnijeg predstavnika srpske srednjevekovne arhitekture.

Manastir Studenica je 1986. godine upisan na UNESCO-vu listu svetske kulturne baštine, a kod nas je stavljen pod zaštitu države 1947. godine kada je proglašen za kulturo dobro izuzetnog značaja.

Restauratori naše ekipe su primenili najnaprednije metode kako bi obezbedili trajnost i očuvali izvorni sjaj ovog dragocenog kulturnog nasleđa, kroz veoma obiman projekat koji je podrazumevao velike intervencije. Projekat obuhvata denivelizaciju porte i konzervaciju i prezentaciju građevina I i II u severnom delu manastira, čime se unapređuje vizuelni i strukturalni integritet tog dela kompleksa, sprovođenje sanacije krovnih konstrukcija Savine trpezarije i riznice manastira, osiguravajući njihovu dugotrajnu stabilnost i funkcionalnost. Realizovani su konzervatorsko-restauratorski radovi na severnoj bifori zapadne fasade, restauracija mermernih venaca i sanacija elektro-instalacija u Bogorodičinoj crkvi, čime je vraćen njen izvorni sjaj i osigurana bezbednost objekta.

Sprovođeni su konzervatorsko-restauratorski radovi na zidnom slikarstvu iz XIII i XIV veka u naosu, istočnom i severnom zidu Bogorodičine crkve, kao i arheoloških ostataka u porti manastira, što je omogućilo bolje razumevanje bogate istorije ovog manastirskog kompleksa u umetničkom i istorijskom kontekstu.